Ani kalp krizi; kalp kasını besleyen kalp atar damarlarında akımı bozan veya tamamen kesen bir pıhtı ile oluşan hayatı çok ciddi manada tehdit eden hemen tedavi gerektiren acil bir durumdur.
Kalp atar damarlarındaki kan akımının pıhtı oluşması sonucu azalması veya kesilmesi
kalp kas dokusunun ölmesine yol açmaktadır. Kalp kas dokusu öldüğü zaman kendini yenileyememektedir bu yüzden tedavi en kısa zamanda başlanmalıdır. Hastanın kalp krizinden dolayı ölmesinin ve/veya sakat kalmasının önlenebilmesi için göğüs ağrısının başlamasını takiben en kısa zamanda hastaneye ulaşmasına bağlıdır. Ani ölümlerin en sık nedenlerinden biride ani kalp krizidir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri nedir?
Ani kalp krizinin risk faktörleri genel olarak koroner arter hastalıklarının risk faktörleriyle aynıdır: bazı genetik hastalıklar, erkek olmak, hipertansiyon (yüksek kan basıncı), hiperkolesterolemi ( yüksek kolesterol), diyabet (şeker hastalığı), obezite (kilolu olmak), stres, spor yapmamak, hayvansal gıdalardan yoğun bir şekilde beslenmek, alkol tüketmek, sigara içmek ve ailede erken yaşta koroner arter hastalığının görülmesidir.
Ani kalp krizinin tanısı nasıl konulur?
Kalp krizi geçirmekte olan hastaların temel şikâyeti göğüs ağrısıdır.
Göğüs ağrısı:
Göğüs kemiğinin arkasındaki göğüs ağrısı kalp krizinin en önemli belirtisidir; fakat, özellikle diyabet hastalarında ve yaşlılarda, bu ağrı çok belirsiz olabilir yada hiç hissedilmeyebilir (sessiz kalp krizi). Ağrı sıklıkla göğüsten omuz yada kollara, ense, dişler, çene, karın veya sırta doğru yayılır. Bazen ağrı sadece bu bölgelerden birinde hissedilir.
Göğüs Ağrısının özellikleri:
Ağrı 20 dakikadan fazla genellikle saatlerce sürer ve genelde dinlenme yada dil altıyla geçmez. Ağrı, şiddetli ve künt vasıftadır. Fakat keskin veya belirsiz olabilir. Ağrı, sıkıştıran, ağırlık, baskı yapıcı tarzda olabilir, göğüste daralma hissi uyandırabilir, ‘ göğüste fil oturuyormuş’ gibi veya hazımsızlık olarak da hissedilebilir. Beraberinde sıklıkla soğuk terleme ve ölüm korkusu da vardır.
Kendi başına ya da göğüsteki ağrıyla birlikte hissedilebilen diğer belirtiler şunlardır:
- Nefes darlığı
- Öksürük
- Baş dönmesi ve sersemleme
- Bayılma
- Mide bulantısı ve kusma
- Sıkıntı
Göğüs ağrısı olduğunda özellikle risk faktörlerine de sahipseniz mutlaka doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna gitmelisiniz. Kalp krizi tanısını mutlaka doktor koymalıdır.
Tanıda 3 önemli yöntemden yararlanılır:
- Hastanın şikâyeti: bunu esas itibarıyla göğüs ağrısı oluşturur.
- EKG (elektrokardiyogram): kalp krizlerinin büyük bir çoğunluğunda EKG’de kalp krizine özgü değişiklikler olur. Bu değişiklikleri saptamak için sık aralıklarla EKG alınır.
- Laboratuarda yapılan kan testleri: Ani kalp krizi sırasında kana karışan bazı enzimlerin (CPK, CPK-MB, Troponin T ve I, myoglobin) düzeyi ölçülerek tanı kesin olarak konur.
Kalp krizinde tedavi nedir?
Kalp krizi acil bir durumdur. Hastaneye yatmayı ve yoğun bakımı şartlarında tedavi gerektirir. Tedavinin amaçları kalp krizinin ilerlemesini durdurmak, kalp kası hasarını en az düzeyde tutmak, iyileşebilmesi için kalbin yükünü azaltmak ve komplikasyonları önlemektir. Tedavide ilaç tedavisi, tıkalı koroner arter damarının balon ve/veya stent ile açılması veya açık kalp ameliyatıdır.
Taburculuk:
Ani kalp krizi geçiren hastalar 4-5 gün sonra taburcu edilirler. Hastalar taburcu olduktan sonra kademeli bir şekilde normal hayata geri dönebilirler. Bu aşamadan sonra reçete edilen ilaçların düzenli kullanılması ve yukarıda yazılan risk faktörlerinden uzak durulması hastanın tekrar kalp krizi geçirme riskini düşürmektedir.
Kalp krizinin tekrarını önlemek ve kalp krizinden korunmak için ne yapabilirim?
- Kan basıncınızı kontrol edin. Gerekirse doktorunuzun önereceği ilaçları kullanın.
- Kolesterol düzeyini kontrol edin. Gerekirse doktorunuzun önereceği ilaçları kullanın.
- Eğer içiyorsanız sigara ve alkol içmeyi bırakın. Sigara içilen ortamlardan mutlaka uzak durun.
- Şeker hastalığınız varsa mutlaka kontrol altında tutun.
- Meyve ve sebze bakımından zengin, az hayvansal yağ içeren diyetler uygulayın.
- Kiloluysanız kilo verin.
- Kalp sağlığınızı korumak için her gün ya da haftada en az 5 gün yürüyüş yaparak ya da diğer egzersizlerle vücudunuzu çalıştırın (Fakat önce kalp hastalıkları uzmanınıza danışın.).
- Stresten uzak durun gerekirse bunun için profesyonel yardım alın.
- Düzenli olarak kalp ve damar hastalıkları uzmanına (kardiyolog) kontrole gidin.