Gençler ve sporcular arasında sık tüketilen enerji içecekleri birçok hastalığı da beraberinde getiriyor. Araştırmalar 12 – 19 yaş arasında yaklaşık her üç gençten birinin enerji içeceği tükettiğini saptanmıştır. Yüksek dozda kafein, şeker türleri, ginseng, mate çayı, guarana, taurin, glukuronalakton, inozitol, karnitin, sitrik asit, karbonat ve vitaminler gibi diğer uyarıcı maddeler içeren enerji içecekleri kısa sürede fazla miktarda ve özellikle alkolle birlikte tüketildiği zaman kalpte ritim bozukluklarına, kalp krizine, hipertansiyona, bilinç kaybına, bayılma ve ani ölüme neden olabilmektedir.
Sadece kalp sağlığı açısından değil diğer sağlık sorunları açısından da inceleyecek olursak enerji içecekleri uyku bozuklukları, sinirlilik, gerginlik, migren, sara nöbetleri, inme, mide ve bağırsak sistemi ile ilgili rahatsızlıklara neden oluyor. Ayrıca enerji içecekleri yüksek şeker içeriyor ve özellikle de tüketimi yaygın olan gençlerde obeziteye de neden oluyor.
Peki bu enerji içeceğinin genç bir sporcunun sağlığı üzerindeki etkilerini daha detaylı incelersek ne tür sorunlar görülebilmektedir?
Sporcunun öncelikle fit olması gerektiğini düşünürsek bu içeceklerde 21-34 gram şeker bulunmaktadır. Bu şekerler sukroz, glukoz veya yüksek yoğunlukta mısır şurubu (fruktoz) türünden oluşmaktadır. Özellikle fruktozun karaciğerde diğer şekerlere dönüşmeden yağlara dönüştüğü ve karaciğer yağlanmasını başlattığı belirlenmiştir ve bilimsel makalelerde fruktozun bir toksin olduğu vurgulanmaktadır. Şeker tüketimi sporcunun kilo almasına neden olarak performans kaybına yol açmaktadır. Ayrıca karaciğer yağlanması ile insülin direnci ve tip 2 diyabet tablosunu ortaya çıkarmaktadır.
İçeriğindeki sitrik asit nedeniyle diş minelerinde aşınma, diş çürükleri, asit içeriğine bağlı mide şikayetleri ve gastrit gözlemlenebilmektedir.
Kafein, ginseng ve taurin gibi maddeler hiç şüphesiz ki en zararlı etkisini kalp damar sistemi üzerinde göstermektedir. Yapılan bir araştırmada içeceğin tüketilmesinden 1 saat sonra endotel dediğimiz damar içindeki kaygan maddenin bozulduğu, damarın büzüldüğü ve kalbe giden kan akımının yarı yarıya azaldığı gözlenmiştir. Sporcu da çarpıntı, ani ölüm, felç, hipertansiyon, kalp krizi ve bayılma gözlenebilmektedir.
Ayrıca enerji içeceğini içen sporcuların daha iştahsız, sinirli, telaşlı, ellerinde titreme, uykusuzluk, bulantı, kusma ve çok idrara çıkma gibi istenmeyen sağlık sorunlarına daha çok sahip oldukları bilinmektedir. Özellikle saliseleri ve milimetreleri ilgilendiren spor dallarında bu tür istenmeyen sağlık sorunlarına sahip bir sporcunun başarısız olması kaçınılmazdır.
Bu içecekleri sık tüketen kişilerde sigara, alkol, uyuşturucu tüketimine yönelimin sık olduğu ve suç işlemeye meyilin arttığı bilinmektedir.
Bir sporcunun başarılı olabilmesi için iyi beslenmesi, iyi uyuması, iyi antrenman yapması, fit olması ve özellikle mücadele sırasında sakin, centilmenliğe uygun davranması gereklidir. Özellikle antrenörlere, öğretmenlere, ailelere ve biz hekimlere sporcularımıza doğru yolu gösterme konusunda çok önemli görevler düşmektedir. Sağlıklı ve başarılı sporcularımızın giderek artması dileğiyle.